Opracowanie strategii informatyzacji
W wielu organizacjach nie docenia się faktu i na powodzenie przedsięwzięć informatycznych duży wpływ ma wcześniej opracowana i przyjęta strategia informatyzacji. Strategia informatyzacji organizacji stanowi podstawę i decyduje o kolejnych fazach tworzenia dedykowanych zintegrowanych systemów informatycznych (ZSI) oraz wdrażania systemów powielarnych.

W wielu organizacjach nadal powszechna jest opinia, że informatyzacja i wprowadzenie ZSI to skuteczny sposób modernizacji systemu informacyjnego, a w rezultacie czynnik, który w znacznej mierze decyduje o możliwościach i pozycji organizacji na rynku. W praktyce z tytułu informatyzacji nie wszystkie organizacje osiągają spodziewane efekty. Przyczyn tego stanu rzeczy można doszukiwać się w następujących praktykach:
  • cele informatyzacji określane są bez uprzedniego zdefiniowania misji i celów działalności (strategii gospodarczej) organizacji i zbadania jej potrzeb informacyjnych,
  • wprowadzane do systemu informatycznego rozwiązania mają doraźny i wycinkowy charakter, nie dając możliwości integracji procesów informacyjnych.

  • Brak celu lub złe postawiony cel informatyzacji oraz wycinkowy i doraźny charakter informatyzacji powodują, że wprowadzenie ZSI nie pomaga w modernizacji systemu informacyjnego oraz nie przynosi spodziewanych efektów gospodarczych. Aby temu zapobiec niezbędne jest wprowadzenie ZSI na podstawie wcześniej opracowanej i przyjętej do realizacji strategii informatyzacji. Przed podjęciem decyzji o informatyzacji organizacji, kierownictwo powinno udzielić jednoznacznych odpowiedzi na trzy zasadnicze pytania:
  • Czy w organizacji istnieje potrzeba zastosowania informatyki i w jakich dziedzinach?
  • Jakie cele strategiczne organizacja chce osiągnąć przez wdrożenie systemów informatycznych?
  • Czy organizacja posiada niezbędne środki inwestycyjne do realizacji przedsięwzięcia informatycznego?

  • Opracowanie strategii informatyzacji powinno być poprzedzone starannym określeniem strategii gospodarczej organizacji. Dopiero na podstawie strategii gospodarczej (lub równolegle z nią) należy budować strategie informatyzacji organizacji. Pomiędzy strategią informatyzacji organizacji a strategią gospodarczą organizacji zachodzi sprzężenie zwrotne.
    Formy strategii informatyzacji
    W zależności od sytuacji ekonomiczno-finansowej organizacji, poziomu technologii informatycznej w organizacji oraz kultury informatycznej i kwalifikacji kadry kierowniczej, strategia informatyzacji może przyjąć jedną z następujących form:
  • agresywna (zakłada stały rozwój zastosowań informatyki w zarządzaniu),
  • bierna (zakłada utrzymanie istniejącego poziomu zastosowań informatyki w zarządzaniu),
  • mieszana (łączy elementy strategii agresywnej i biernej).

  • W przypadku strategii agresywnej lub mieszanej z przewagą elementów strategii agresywnej może ona przyjmować formę strategii ewolucyjnej, eksplozyjnej lub dyfuzyjnej. Zgodnie ze strategia ewolucyjną, informatyzacji podlegają stopniowo kolejne dziedziny działalności organizacji. Kolejno wspomagane są równie: przetwarzanie danych, procesy informacyjne i procesy decyzyjne. Strategia ta wybierana jest przez przedsiębiorstwa charakteryzujące sie stabilnością działania. Nie są one zatem zmuszone do przyspieszonej modernizacji systemu informacyjnego i nie traktują jej w kategoriach środka przeciwdziałającego spadkowi jego sprawności.

    Strategia eksplozyjna zakłada szybki rozwój zastosowań informatyki zgodnie z przyjętą hierarchią funkcji. Strategia ta odpowiada sytuacji, w której organizacja decyduje się na szybką modernizację systemu informacyjnego mając nadzieję na osiągnięcie pełnej sprawności działania. Jest ona kosztowna i ryzykowna, bez gwarancji na szybkie uzyskanie efektów.

    Strategia dyfuzyjna zakłada komputeryzację kluczowych funkcji organizacji i stopniowe rozszerzanie informatyzacji na inne funkcje. Wymaga ona opracowania koncepcji modernizacji systemu informacyjnego, w której określi sie cele i potrzeby użytkowników i na tej podstawie kluczowe funkcje realizowanego systemu informatycznego.
    Metodyki planowania systemów informatycznych
    Przed rozpoczęciem opracowywania strategii informatyzacji należy dokonać przeglądu i wyboru jednej ze stosowanych w praktyce metod planowania systemów informatycznych lub zdefiniować własną metodykę opracowywania strategii. Przyjęta metodyka wskazuje sposób i etapy opracowywania strategii. Punktem wyjścia, a zarazem podstawowym elementem strategii informatyzacji jest zdefiniowanie zakresu projektu informatycznego w kontekście przyjętej strategii gospodarczej. Właśnie na etapie odpowiedzi na pytanie o przedmiot informatyzacji niezbędne jest wybranie właściwej, sprawdzonej metodyki. W praktyce stosuje się następujące metodyki planowania systemów informatycznych:
  • sesję MetaPlan (ang. MetaPlan Session),
  • sesję SWOT (ang. Strengths – Weaknesses – Opportunities – Threats),
  • analizę Istotnych Czynników Powodzenia (ang. Critical Success Factors – CSF),
  • model spójności dynamiki zmian Broekstry,
  • metodykę planowania systemów informacyjnych do celów gospodarczych (ang. Business Systems Planning) firmy IBM.

  • Metodyki te wiążą rozwiązywanie problemów gospodarczych z planowaniem systemów informatycznych. Zalecają wykorzystanie różnych podejść do rozwiązywania problemów gospodarczych oraz różnych technik badania potrzeb informacyjnych.